Każda osoba chora na cukrzycę jest w grupie podwyższonego ryzyka chorób oczu. Większość z nas obawia się powikłań cukrzycy właśnie związanych ze wzrokiem. Czytaj dalej, by dowiedzieć się jak dbać o oczy przy cukrzycy.
Głównym powodem powikłań w obrębie narządu wzroku jest hiperglikemia (podwyższony poziom cukru we krwi). Prowadzi ona do rozwoju procesów zapalnych, uszkodzenia delikatnych naczyń krwionośnych w siatkówce, a w konsekwencji do ich degeneracji. Poniżej przygotowałam krótką charakterystykę najczęstszych powikłań wzroku u diabetyków, a także kompendium wiedzy jak dbać o oczy przy cukrzycy.
Retinopatia cukrzycowa
Retinopatia cukrzycowa to uszkodzenie małych naczyń krwionośnych znajdujących się w siatkówce oka, prowadzące do obrzęku plamki żółtej, tworzenia się wysięków i krwawienia do siatkówki. Konsekwencją retinopatii jest postępująca i niestety nieodwracalna utrata wzroku. Na podstawie analizy 35 badań przeprowadzonych w latach 1980–2008, szacuje się, że częstość występowania retinopatii wynosi w ogólnej populacji chorych na cukrzycę 35%, a retinopatii proliferacyjnej 7,5%. Odsetki te są większe u pacjentów z cukrzycą typu 1 niż z cukrzycą typu 2 i wynoszą odpowiednio 77,3% i 25,2% (przy ct1) oraz 32,4% i 3,0% (przy ct2). Dane epidemiologiczne wskazują także, że retinopatia cukrzycowa występuje u 90% chorych na cukrzycę typu 1 i u 60% chorych na cukrzycę typu 2, którzy chorują ponad 20 lat.
Na rozwój retinopatii cukrzycowej największy wpływ mają:
- czas trwania cukrzycy i jej typ (zdecydowanie większe ryzyko przy ct1)
- wyrównanie metaboliczne – im gorzej wyrównana cukrzyca, tym ryzyko jest większe
- palenie tytoniu
- nadciśnienie tętnicze i zaburzenia lipidów
- choroby nerek
- ciąża (to jest temat rzeka, na inny post)
Retinopatia zwykle na początku nie daje żadnych niepokojących objawów. Pierwsze symptomy, takie jak utrata ostrości wzroku czy plamy w centrum widzenia, występują zwykle, gdy choroba jest już zaawansowana. Zatem niezwykle ważne stają się badania kontrolne wzroku, pozwalające wykryć wczesne oznaki choroby, które nie dają jeszcze wyraźnych objawów. Podstawą badania okulistycznego przy cukrzycy są badanie dna oka na rozszerzonych źrenicach, badanie ostrości wzroku i ocena ciśnienia w gałce ocznej.
Zmian spowodowanych przez retinopatię nie da się cofnąć. Istnieje jednak wiele metod leczenia okulistycznego, które pozwalają na zatrzymanie i spowolnienie rozwoju powikłań (np. fotokoagulacja laserowa siatkówki, witrektomia).
Zaćma w cukrzycy
Zaćma, to inaczej katarakta. To choroba oczu, w której soczewka oka ulega zmętnieniu i przez to upośledza ostrość widzenia. Pierwsze objawy zaćmy to widzenie tak jakby za mgłą, zaburzenia w ocenie odległości i pogorszenie ostrości widzenia.
W pierwszej fazie leczenia zaćmy stosuje się krople do oczu. W zaawansowanej formie choroby stosowane są zabiegi operacyjne (np. usunięcie zmętniałej soczewki i wstawienie sztucznej).
Jaskra w cukrzycy
Zaawansowane zmiany cukrzycowe mogą powodować zwiększenie ciśnienia w gałkach ocznych, które może przyczynić się do rozwoju jaskry. Pierwsze objawy jaskry to m.in. ból gałek ocznych i pieczenie.
W początkowym stadium rozwoju jaskry stosuje się krople zmniejszające ciśnienie w gałkach ocznych i leki wspomagające odpływ cieczy wodnistej z gałki ocznej.
Zespół suchego oka a cukrzyca
W dzisiejszych czasach (pandemii, pracy zdalnej, ciągłej pracy przy monitorach) zespół suchego oka staje się coraz bardziej powszechny (nie tylko u diabetyków). Objawy zespołu suchego oka to m.in. pieczenie, swędzenie i podrażnienie oka, uczucia piasku pod powiekami, zamazywanie obrazu, ból przy mruganiu czy nadwrażliwość na światło. Przy cukrzycy zespół suchego może występować częściej niż w populacji ogólnej. Wynika to z większego ryzyka upośledzenia ukrwienia tkanek wpływających na czynność gruczołów łzowych przy hiperglikemii. Zatem jak dbać o oczy przy cukrzycy z zespołem suchego oka? Leczenie jest objawowe i polega zwykle na dobraniu odpowiednich kropli do oczu (preparaty tzw. „sztucznych łez”).
Jak często należy wykonywać badania wzroku przy cukrzycy?
Badania wzroku przy cukrzycy powinno wykonywać się regularnie. Powinny być rzetelnie i bardzo dokładnie przeprowadzone. Koniecznie z rozszerzeniem źrenic. Poniżej tabela częstotliwości badań okulistycznych zalecanych przez Polskie Towarzystwo Diabetologiczne:
Zalecenia Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego 2020
Jak zmniejszyć ryzyko wystąpienia powikłań cukrzycowych dotyczących wzroku?
O ile na czas trwania cukrzycy nie mamy najmniejszego wpływu (czas i tak płynie), to mamy olbrzymi wpływ na wyrównanie metaboliczne. Złe wyrównanie cukrzycy jest podstawowym determinantem powstawania wszystkich (nie tylko ocznych) powikłań cukrzycy. Podstawą będzie tu samokontrola, monitorowanie glikemii i dobre wyrównanie cukrzycy. Poniżej główne rekomendacje PTD 2020 dotyczące wyrównania cukrzycy:
Olbrzymi wpływ na kondycję wzroku mają odpowiednia dieta, aktywność fizyczna, unikanie palenia papierosów, a także dbanie o właściwe parametry ciśnienia tętniczego i stężenia lipidów we krwi.
Dieta wspierająca wzrok
Podstawą diety diabetyków powinna być duża ilość warzyw i owoców (z naciskiem na te pierwsze), które są cennym źródłem niemal wszystkich witamin i minerałów. Dieta o niskim indeksie glikemicznym ma kluczowy wpływ na wartości glikemii (zatem i wyrównanie cukrzycy, będące istotnym czynnikiem ryzyka wystąpienia powikłań narządu wzroku). Dieta jest niezwykle ważna w leczeniu zaburzeń lipidowych (wysokiego cholesterolu), a także zachowaniu ogólnej, dobrej kondycji ciała. Jakie składniki pokarmowe mają szczególny wpływ na wzrok?
Witamina A
Dla oczu niezbędna jest witamina A. Jej niedostateczna ilość może prowadzić do zaburzeń widzenia o zmierzchu (tzw. „kurzej ślepoty”), co jest szczególnie niebezpieczne u kierowców. Niedobór witaminy A może sprzyjać pojawieniu się zwyrodnienia plamki żółtej. Organizm produkuje ją z betakarotenu występującego np. w marchwi, brzoskwiniach, czerwonej papryce czy jarmużu.
Witamina c
Witamina C wspomaga walkę z wolnymi rodnikami i syntezę kolagenu, który zapewnia odpowiednią kondycję naczyń krwionośnych oka. Występuje w wielu warzywach i owocach (np. w cytrusach, papryce, natce pietruszki), ale bardzo łatwo się utlenia podczas obróbki np. pod wpływem wysokiej temperatury.
Witamina E
Bardzo silny witaminowy przeciwutleniacz. Odpowiada za szczelność błon komórkowych, również tych w oku. Najlepszymi jej źródłami są oleje, orzechy i nasiona zbóż.
Witaminy z grupy B
Wspomagają pracę całego układu nerwowego, w tym także nerwu wzrokowego. Witaminy z grupy B występują m. in. w nabiale, mięsie, jajkach i nasionach strączkowych, a także w drożdżach.
Luteina, zeaksantyna i cynk
W swojej diecie wspierającej wzrok warto uwzględnić produkty bogate w luteinę (np. jarmuż, szpinak, cukinia, papryka, żółtka jaj), zeaksantynę (np. brokuły, brukselka, papryka, pomidory) oraz cynk (ryby, jaja, mięso, nasiona dyni lub słonecznika). Dzięki tym składnikom można zmniejszyć ryzyko wystąpienia zaćmy i zwyrodnienia plamki żółtej.
Kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6
Dla wzroku ważne jest również spożywanie produktów bogatych w kwasy tłuszczowe omega-3 oraz -6. Dieta obfitująca w nienasycone kwasy tłuszczowe może łagodzić objawy suchego oka i obniżać ciśnie wewnątrzgałkowe oka (zmniejsza ryzyko wystąpienia jaskry). Warto do diety włączyć tłuste ryby takie jak łosoś, tuńczyk, śledź czy makrela, orzechy włoskie i oleje roślinne (np. lniany, ostropestowy czy rzepakowy).
Woda
Na kondycję wzroku ma również wpływ odpowiednie nawodnienie organizmu. Dla wzroku ważna jest odpowiednia (dla siebie) ilość wypijanej wody.
Higiena i pielęgnacja oka
To jak dbamy o oczy każdego dnia, ma wpływ na to w jakiej kondycji jest nasz wzrok. Higieniczny styl życia, odpowiednie kosmetyki i oszczędzanie wzroku to absolutna podstawa. Jeśli nurtuje Was temat jak dbać o oczy przy cukrzycy, to poniżej rozwinęłam kilka szczególnie ważnych aspektów:
Higieniczna praca przy komputerze
Warto zadbać o ustawienie monitora w pozycji zalecanej przez specjalistów od ergonomii i BHP w pracy. Co godzinę warto przerwać pracę, odejść od komputera, spojrzeć w dal. Osoby, które noszą okulary powinny stosować soczewki z powłoką antyrefleksyjną. Wiem, że są droższe, ale chronią wzrok przed narażeniem na pojawiające się rozbłyski.
Odpowiednie oświetlenie
Szkodliwe dla oczu jest zarówno za słabe, jak i za mocne oświetlenie. Najlepsze jest rozproszone światło, które nie tylko bezpośrednio nie „razi” w oczy, ale też nie powoduje odbijania się w szklanych powierzchniach.
Ochrona przed promieniami UV
Tak jak ważna jest ochrona skóry przed szkodliwym promieniowaniem, tak samo należy dbać o bezpieczeństwo oczu. W słoneczne dni, niezależnie od pory roku, warto nosić przyciemniane okulary przeciwsłoneczne z certyfikowanymi filtrami.
Zdrowy sen
Sen jest niezbędny do odpoczynku i regeneracji. Także oczu. Zaleca się, by spać w dobrze zaciemnionym pomieszczeniu. Tak na marginesie, będąc matką 3 dzieci, to czysta teaoria, ale może kiedyś mi się uda 😉
Codzienna pielęgnacja
Żeby uniknąć podrażnień, warto używać kosmetyków i produktów przetestowanych dermatologicznie i mających zastosowanie do pielęgnacji okolic oczu. Nie warto zapominać o codziennym demakijażu i przemywaniu oczu odpowiednim płynem, a także stosowaniu kropel nawilżających, szczególnie przy tendencji do przesuszania. Również w sytuacjach, gdy już coś się dzieje np. zapalenie spojówek, przekrwione i zmęczone oczy czy zwykłe „zatarcie”, warto używać specjalistycznych produktów.
Tu do doraźnego zastosowania mogę Wam polecić moje ostatnie odkrycie kompresy okulistyczne Ozolid. Kompresy świetnie nadają się do pielęgnacji twarzy i co najważniejsze – okolic oczu. Można nimi przemyć oko na przykład jeśli coś dostanie się do środka. Pomagają przy zaczerwienieniach i sprawdzą się przy zapaleniu spojówek. Ale uwaga. Jeśli mimo zastosowania doraźnych środków nie widać poprawy, nie warto zwlekać z konsultacją okulistyczną.
Nawilżanie oczu
Osoby długo pracujące przed ekranem monitora są szczególnie narażone na przesuszanie oczu. Praca z komputerem może powodować zaczerwienienia, uczucie pieczenia i bólu. Z pomocą przychodzą specjalistyczne środki pozwalające na nawilżenie oka „od zewnątrz” i minimalizujące wpływ niekorzystnych czynników środowiskowych. Wybór kropli do oczu jest spory i myślę, że każdy znajdzie coś dla siebie. Ja stosuję krople z ozonem Ozodrop. Atomowy tlen, który uwalnia się w wyniku rozpadu ozonu, wykazuje aktywność wobec wszystkich możliwych patogenów obecnych na oku – wirusów, bakterii, grzybów a także pasożytów (nużeniec). Dodatkowo, preparat działa na powierzchnię oka natłuszczająco, nawilżająco, kojąco i ochronnie. I o to chodzi.
Dobór odpowiednich okularów i soczewek korekcyjnych
Tylko dobrze dobrane okulary pomagają dobrze widzieć. Źle dopasowane soczewki korekcyjne bardzo męczą wzrok i mogą powodować jeszcze większe problemy z prawidłowym widzeniem. Warto regularnie odwiedzać okulistę (ale o tym już wiecie, szczególnie przy cukrzycy!) i badać wzrok, a w razie pogorszenia wzroku – odpowiednio dopasowywać do niego okulary i soczewki.
Wydaje mi się, że w tym wpisie poruszyłam najważniejsze aspekty dotyczące zagadnienia jak dbać o oczy przy cukrzycy. Dajcie znać czy informacje, które tu zawarłam są dla Was pomocne. Napiszcie jeśli czegoś Wam tu zabrakło, a może czegoś jest za dużo? Na koniec mam jeszcze dla Was coś specjalnego. Taka wisienka na torcie.
Wspólnie ze sklepem Wzrok Ok przygotowałam dla Was małą niespodziankę. A nawet dwie!
- Po pierwsze rabat w wysokości –20% na cały asortyment sklepu Wzrok Ok na hasło „wzrokok/dg”. Rabat obowiązuje do 16.05.2021r.
- Po drugie konkurs, w którym do wygrania są 2 zestawy specjalistycznych produktów do pielęgnacji i nawilżania oczu z ozonem Ozodrop + Ozolid o wartości 151 zł. Zabawa trwa do 23.04.2021r.
Aby wziąć udział w konkursie, wystarczy napisać w komentarzu pod postem konkursowym w jaki sposób dbasz o oczy? Fajnie jeśli jeszcze wspomnisz dlaczego zestaw Ozodrop + Ozolid powinien trafić właśnie do Ciebie? Na komentarze czekam do 23 kwietnia br.
REGULAMIN KONKURSU
- Organizatorem konkursu jest Angelina Ziembińska, autorka bloga Dietolog.
- Fundatorem nagrody jest sklep internetowy Wzrok Ok.
- W konkursie może wziąć udział każdy, kto poprawnie wykona zadanie konkursowe.
- Zadanie konkursowe polega na umieszczeniu pod postem konkursowym na FB komentarza z odpowiedzią na pytanie: w jaki sposób dbasz o oczy i dlaczego zestaw Ozodrop + Ozolid powinien trafić właśnie do Ciebie?
- Konkurs trwa w dniach 16-23 kwietnia 2021 roku.
- Konkurs nie jest grą losową. Wygrają najbardziej kreatywne komentarze wybrane subiektywnie przez organizatorkę.
- Nagrodami są 2 zestawy produktów: kompresy okulistyczne Ozolid + krople z ozonem Ozodrop o wartości rynkowej 151 zł.
- Wyniki zabawy zostaną ogłoszone do 25 kwietnia 2021. Wpis zostanie zaktualizowany o wyniki zabawy, a autorzy zwycięskich komentarzy zostaną oznaczony w poście konkursowym na FB. Decyzja wyboru laureatów zabawy jest nieodwołalna.
- Zwycięzcy w ciągu 7 dni od ogłoszenia wyników odsyłają do organizatora swój adres korespondencyjny w wiadomości prywatnej. Po tym terminie nagroda przepada.
- Nagrody zostaną wysłana w ciągu 10 dni od przesłania adresu korespondencyjnego.
- Wysyłka jest możliwa jedynie na terenie kraju (Polska), nie ma możliwości wysłania nagród za granicę.
- Dane osobowe (imię, nazwisko, adres, numer telefonu) przetwarzane będą w celu komunikacji z Uczestnikami oraz w celu przekazania Nagród Zwycięzcom Konkursu i ogłoszenia wyników Konkursu.
- W sprawach nie dających się przewidzieć i nieuregulowanych niniejszym Regulaminem decyduje Organizator.
